Środki zaskarżenia w postępowaniu cywilnym. Komentarz do art. 367-424(12) KPC

Komentarz do art. 367–42412 KPC prezentuje całą problematykę związaną z wnoszeniem i rozpoznaniem zwyczajnych i nadzwyczajnych środków zaskarżenia w postępowaniu cywilnym, koncentrując się na kwestiach praktycznych i analizie orzecznictwa.

W publikacji uwzględniono ustawę z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz innych ustaw. Ustawa usprawnia postępowanie w sprawach cywilnych i skraca czas rozpoznania spraw przez sądy cywilne – stąd wiele zmian dotyczy nowej organizacji pracy sądu oraz nałożenia na strony – w tym pełnomocników procesowych – nowych obowiązków.

W komentarzu szczegółowo omówiono następujące środki odwoławcze:

• apelację,
• zażalenie,
• skargę kasacyjną,
• skargę na orzeczenie referendarza sądowego,
• wznowienie postępowania,
• skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.

Ponadto w publikacji omówiona została skarga nadzwyczajna, która weszła w życie 3.4.2018 r. na podstawie ustawy 8.12.2018 r. o Sądzie Najwyższym (Dz.U. z 2018 r. poz. 5).

Publikacja:

• radcom prawnym i adwokatom ułatwi skuteczne wnoszenie środków zaskarżenia dzięki praktycznym wskazówkom,
• aplikantom adwokackim i radcowskim zapewni fachowe przygotowanie się do sporządzenia pism procesowych na egzaminie zawodowym,
• zawiera wyselekcjonowane orzecznictwo przyporządkowane do komentowanych zagadnień.
• koncentruje się na aspektach praktycznych, takich jak: dopuszczalność, podstawy środka zaskarżenia, legitymacja procesowa, termin, wymagania formalne, skutki wniesienia danego środka,
• wyjaśnia podstawowe problemy związane ze stosowaniem nowych przepisów,
• zawiera wyróżnione elementy „Ważne dla praktyki", które podkreślają szczególnie istotne kwestie,
• zawiera Linie orzecznicze – gdzie wskazano orzeczenia, które zachowują swoją aktualność po wejściu w życie zmian,
• pozwala szybko wdrożyć się w zakres zmian i ocenić, jakie są konsekwencje wejścia w życie nowych przepisów z punktu widzenia pełnomocnika procesowego,
• to formuła komentarzowa pozwalająca na korzystanie z publikacji również podczas zawodowych egzaminów prawniczych.

Najistotniejsze zmiany dotyczą:

• organizacji postępowania w sprawach cywilnych – poprzez: wprowadzenie fazy postępowania przygotowawczego i tzw. planu rozprawy oraz większego rygoryzmu dla pełnomocników procesowych związanego z: przygotowaniem pozwu, odpowiedzi na pozew, powództwa wzajemnego i pism przygotowawczych oraz obecnością stron, które to instrumenty mają doprowadzić do rozstrzygnięcia przez sąd sprawy na pierwszej rozprawie,
• zgłaszania twierdzeń i wniosków dowodowych – na pełnomocników procesowych nałożono bardziej rygorystyczne ograniczenia czasowe w kwestii zgłaszania twierdzeń i wniosków dowodowych podczas sporządzania planu rozprawy pod rygorem ich oddalenia,
• precyzyjnego formułowania przez stronę i pełnomocników wniosków dowodowych tak by można im było szybko nadać bieg lub oddalić,
• zwiększenia aktywności stron i ich pełnomocników procesowych przy przeprowadzaniu dowodów np. poprzez wywieranie wpływu na świadka by stawił się w sądzie,
• odformalizowania zasad postępowania dowodowego dotyczących: dowodu z dokumentu, dowodu z zeznań świadka, dowodu z opinii biegłego, wykorzystania opinii pozasądowych,
• uzasadniania wyroków z urzędu – poprzez wprowadzenie reguły uzasadniania wyroków wyłącznie na wniosek złożony przez stronę lub jej pełnomocnika z wszystkimi konsekwencjami związanymi z terminem do złożenia takiego wniosku i jego kosztami,
• możliwości wydania wyroku zaocznego w sytuacji braku zainteresowania sprawą przez stronę lub jej pełnomocnika procesowego,
• przeciwdziałania nadużyciu prawa procesowego poprzez stronę lub jej pełnomocnika procesowego w sytuacjach wnoszenia: pozwów oczywiście bezzasadnych oraz pism procesowych z nieskonkretyzowanym żądaniem, nieuzasadnionych: wniosków o wyłączenie sędziego, zażaleń lub wniosków o sprostowanie lub uzupełnienie wyroku poprzez wymierzenie grzywny, nałożenie dodatkowych kosztów procesu lub podwyższenie stopy należnych stronie przeciwnej odsetek od świadczenia,
• wprowadzenia szczególnego, szybkiego trybu postępowania w odniesieniu do pozwów oczywiście bezzasadnych co wpłynie na lepszą organizację pracy sądów,
• postępowania apelacyjnego w zakresie: kontroli formalnej apelacji przez sąd odwoławczy, treści apelacji, postępowania dowodowego przed sądem apelacyjnym, wnoszenia apelacji od wyroku wydanego po wniesieniu powództwa oczywiście bezzasadnego,
• komunikacji sądu ze stronami i ich pełnomocnikami procesowymi poprzez: wskazówki sądu dla stron, uprzedzenie o podstawie prawnej przez sąd, dodatkowe możliwości obciążenia kosztami procesu np. poprzez nałożenie opłaty od rozszerzenia powództwa oraz odsetek od kosztów procesu, a także usprawnienie systemu doręczeń,
• wprowadzenia odrębnego postępowania w sprawach gospodarczych, w którym stosuje się krótsze terminy na dokonanie pewnych czynności procesowych jak: zgłoszenie wniosków dowodowych i twierdzeń przez stronę lub pełnomocnika, wznowienie lub umorzenie postępowania przez sąd, czy wprowadzenie tzw. umowy dowodowej,
• możliwości korzystania przez stronę i ich pełnomocników procesowych z zarzutu potrącenia w sprawach cywilnych,
• wprowadzenia systemu „zażaleń poziomych" rozpoznawanych przez inny skład sądu niż sąd, który wydał zaskarżone orzeczenie oraz wydawania postanowień zaskarżalnych na posiedzeniu niejawnym,
• zasad dochodzenia roszczeń z umów ustalonych w KC poprzez dopuszczenie możliwości wytoczenia powództwa przed sądem wykonania umowy i doprecyzowania definicji miejsca wykonania umowy,
• dochodzenia przez konsumentów swych praw przed sądem przez wyłączenie możliwości wnoszenia powództw według właściwości przemiennej sądu,
• poszerzenia kompetencji referendarzy sądowych poprzez umożliwienie im wykonywania czynności także w sądach apelacyjnych oraz wydawania nakazów zapłaty w postępowaniu nakazowym.