Monitor Prawniczy Nr 8/2022

Specjalistyczny dwutygodnik omawiający kluczowe zagadnienia prawnicze.

W numerze 8/2022 polecamy:

• dr Bartłomiej Kowalczyk „Zawezwanie do próby ugodowej a przerwanie biegu przedawnienia – nowe ujęcie starego problemu". Problematyka przerwania biegu przedawnienia przez wniosek o zawezwanie do próby ugodowej jest jednym z tych zagadnień, które doczekały się szerokiego omówienia w doktrynie i orzecznictwie. Pomimo ugruntowanego stanowiska judykatury opowiadającego się za przypisaniem skutku przerwania biegu przedawnienia wnioskowi o zawezwanie (niezależnie od rozbieżności co do szczegółów), w doktrynie były i dalej są wyrażane również poglądy przeciwne. Celem artykułu jest wzbogacenie tych poglądów o nowe argumenty, które mogłyby zostać wykorzystane np. przez SN przy rozstrzyganiu zagadnień prawnych w sprawie o sygn. II CSKP 315/22. Pomimo nowelizacji KC, która zacznie obowiązywać od 30.6.2022 r., tytułowa problematyka zachowa aktualność w odniesieniu do wniosków złożonych do 29.6.2022 r.
• Kamil Jurzak „O wadliwości w zakresie regulacji formy i treści polecenia koncernowego". Nowelizacja Kodeksu spółek handlowych regulująca tzw. prawo holdingowe wyeliminowała część zarzutów, które pojawiały się na gruncie poprzednich projektów w zakresie regulacji „wiążącego polecenia". Nie wydaje się jednak, aby sposób unormowania tej instytucji można było ocenić pozytywnie. Wątpliwości budzą w szczególności przepisy dotyczące treści i formy wiążącego polecenia, które choć w teorii mają pełnić funkcję ochronną wobec spółki zależnej, w praktyce mogą przynieść skutek odwrotny.
• dr Aneta Mendrek „Postępowanie odrębne z udziałem konsumentów – uwagi w świetle projektowanych zmian Kodeksu postępowania cywilnego". Aktualnie trwają prace nad kolejną obszerną nowelizacją Kodeksu postępowania cywilnego. Projekt nowelizacji jest obecnie na etapie opiniowania, a jego przyjęcie zaplanowano na II kwartał 2022 r. Jedną z objętych nim propozycji jest wprowadzenie kolejnego postępowania odrębnego. Projekt przewiduje dodanie w Części pierwszej w Księdze pierwszej w Tytule VII po Dziale IIa Działu IIB zatytułowanego „Postępowanie z udziałem konsumentów", obejmującego art. 458[14]–458[16]. W trzech kolejnych projektowanych artykułach, obok uregulowania zakresu zastosowania nowego postępowania odrębnego i jego stosunku do innych rodzajów postępowań (projektowany art. 458[14] § 1–3 KPC), proponuje się wprowadzenie szczególnych unormowań odnoszących się do: właściwości miejscowej przemiennej (projektowany art. 458[14] § 4 KPC), zasad koncentracji materiału procesowego (projektowany art. 458[15] KPC), ponoszenia kosztów procesu (projektowany art. 458[16] KPC). Według uzasadnienia projektu celem omawianej nowelizacji ma być ułatwienie konsumentom dochodzenia praw na drodze sądowej. W dalszej części przybliżone zostaną projektowane unormowania oraz podjęta zostanie próba ich oceny m.in. z perspektywy zdatności do osiągnięcia zakładanych celów nowelizacji.
• prof. UŁ dr hab. Michał Wojewoda „Skutki przysposobienia w kontekście rejestracji stanu cywilnego w Polsce". Prawomocne orzeczenie adopcji przez sąd powoduje nawiązanie relacji pokrewieństwa między przysposobionym a rodzicami adopcyjnymi. Powoduje też inne ważne zmiany, w szczególności w zakresie nazwiska oraz (niekiedy) imienia dziecka. Formalnym dowodem tych zmian nie jest jednak samo postanowienie adopcyjne, ale akt urodzenia, w którym odnotowany zostaje „skorygowany" stan cywilny przysposobionego. Odpisy tego aktu będą następnie służyć wykazaniu stanu cywilnego dziecka. W poniższym opracowaniu autor przedstawia reguły dotyczące wpisów w polskim rejestrze stanu cywilnego w przypadku nawiązania (lub rozwiązania) różnych rodzajów adopcji.
• Aleksander Kwaśniak „Praktyczne implikacje zasady udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości, wynikającej z art. 182 Konstytucji RP, w kontekście najnowszych regulacji". Konstytucja RP w art. 182 przewiduje zasadę udziału czynnika społecznego w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości. Rzecz w tym, że nie przewidziano nigdzie minimalnego zakresu tego udziału. Ustawodawca konsekwentnie od lat ogranicza zatem udział ławników w rozpoznawaniu spraw sądowych. Mocą ustawy, która weszła w życie 3.7.2021 r., wyeliminowano całkowicie ławników z postępowania cywilnego. Wprawdzie regulacja ta ma zapobiegać zakażeniom wirusem COVID-19 i ma charakter epizodyczny, jednak jak pokazuje proces legislacyjny i okoliczności uchwalenia ustawy – co do intencji ustawodawcy w tym zakresie można mieć poważne wątpliwości.
• dr Kazimierz J. Pawelec „Zagrożenie surową karą – okoliczność niestanowiąca przesłanki tymczasowego aresztowania – glosa – II Akz 278/20". Obserwując praktykę na przestrzeni ostatnich blisko pięciu lat w zakresie stosowania oraz przedłużania aresztów tymczasowych, nie sposób nie dostrzec, że nader często, jako podstawę owego najsurowszego środka zapobiegawczego, sądy powołują się na tzw. zagrożenie surową karą, jako okolicznością uzasadniającą przyjęcie domniemania, że może ona rodzić możliwość utrudniania postępowania karnego przez oskarżonego. To poważny błąd, albowiem zmiana przepisów spowodowała, że należy powoływać się na stan prawny sprzed nowelizacji z 1.7.2015 r. Wskazana przesłanka, jako samoistna uzasadniająca tymczasowe aresztowanie, już nie istnieje. Musi zostać powiązana z treścią art. 258 § 4 KPK, jak też zasadą minimalizmu, konieczności oraz proporcjonalności. Występowanie tych okoliczności, poza innymi, musi wykazać wnioskujący o areszt prokurator, czego niestety nie czyni. Tym też zagadnieniom została poświęcona glosa oparta na analizie jurydycznej oraz dogmatycznej problematyki stosowania i przedłużania najsurowszego środka zapobiegawczego.

W Monitorze Prawniczym znajdziesz:

• Wnikliwe opracowania analizujące najistotniejsze zmiany w prawie.
• Fachowe opinie i analizy zagadnień problemowych.
• Przegląd najistotniejszego, nowego orzecznictwa.
• Aktualności z sal sądowych.
• Obszerne dodatki tematyczne.
• Odpowiedzi na pytania kierowane do redakcji.