Monitor Prawniczy Nr 2/2021

Specjalistyczny dwutygodnik omawiający kluczowe zagadnienia prawnicze.

W numerze 2/2021 „Monitora Prawniczego" polecamy:

• Dr Jakub Litowski „Ograniczenie jawności postępowania cywilnego z uwagi na stan epidemii wywołany wirusem COVID-19". Pandemia coronawirusa Covid-19 na okres kilku miesięcy zdestabilizowała funkcjonowanie organów wymiaru sprawiedliwości, doprowadzając do wstrzymania biegu prowadzonych postępowań cywilnych. W celu przeciwdziałania temu zjawisku, w przepisach ustawy z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych , wprowadzono m.in. rozwiązania proceduralne w zakresie form prowadzenia postępowania, alternatywnych w stosunku do dotychczas obowiązującego modelu rozprawy. Rozszerzono zarazem spectrum sytuacji dopuszczających rozpoznanie lub rozstrzygnięcie sprawy cywilnej na posiedzeniu niejawnym. Celem artykułu jest omówienie powyższych rozwiązań, ze szczególnych zwróceniem uwagi na ich funkcjonalność oraz respektowanie uprawnień uczestników spraw cywilnych, w tym prawa do jawności postępowania.
• Michał Pełczyński „Niedopuszczalność wyrokowania w zakresie wyłącznie bezpośrednio doręczonego rozszerzenia powództwa (art. 321 § 1 KPC)". Przedmiotem niniejszych rozważań jest wywód wskazujący, że wyłącznie bezpośrednie, tj. naruszające zasadę oficjalności doręczenie rozszerzenia powództwa nie uprawnia sądu cywilnego do merytorycznego orzekania o rozszerzonym żądaniu powoda, tj. że wydanie wyroku w takiej sytuacji skutkuje naruszeniem normy art. 321 § 1 KPC. Wniosek ten wynika z kilku okoliczności. Po pierwsze, wyłącznie bezpośrednie doręczenie rozszerzenia powództwa nie wywołuje skutków procesowych. Po drugie, dopiero doręczenie pozwanemu przez sąd pisma obejmującego rozszerzenie powództwa powoduje zawiśnięcie sprawy w zakresie owego rozszerzenia powództwa i powstanie w tym zakresie stanu sprawy w toku (art. 192 pkt 1 KPC); trafne rozróżnienie przez Sąd Najwyższy faktu wniesienia przez powoda rozszerzenia powództwa do sądu od faktu sądowego doręczenia owego rozszerzenia pozwanemu nie oznacza samo przez się dopuszczalności orzekania przez sąd w przedmiocie rozszerzonego żądania; należy wszak rozważyć konsekwencje takowej dopuszczalności – tak w ramach procesu, w ramach którego nie doszło do doręczenia rozszerzenia powództwa przez sąd, jak i z punktu widzenia konstytucyjnej zasady równości wobec prawa, bezpieczeństwa obrotu i funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, tudzież kwestię spójności przyjętego stanowiska z innymi wypowiedziami orzeczniczymi Sądu Najwyższego. Po trzecie wreszcie, wbrew dominującemu poglądowi, wdanie się w spór co do istoty sprawy w zakresie rozszerzonego powództwa nie powoduje zawiśnięcia sporu w rozumieniu art. 192 pkt 1 KPC, na co wskazują przedstawione w niniejszych rozważaniach racje merytoryczne. Podsumowanie wywodu obejmuje procesowe wymogi podniesienia zarzutu naruszenia art. 321 § 1 KPC w środku odwoławczym oraz konsekwencje naruszenia konstruowanego tym przepisem zakazu.
• prof. zw. dr hab. Janusz A. Strzępka „Umowa o wykonanie projektu architektonicznego i wykonanie robót inżynieryjnych (Architektenvertrag i Ingenieurvertrag) w Kodeksie cywilnym niemieckim (§ 650p–650t BGB)". Przedmiotem artykułu jest umowa o wykonanie projektu architektonicznego i wykonanie robót inżynieryjnych (§ 650p–650t BGB) wprowadzona do Kodeksu cywilnego niemieckiego (BGB) w ramach reformy prawa umów budowlanych 1.1.2018 r. Omówione zostały rozwiązania dotyczące pojęcia i treści umowy o wykonanie projektu architektonicznego, charakter prawny i typy umów o wykonanie projektu architektonicznego, konstrukcja zobowiązań solidarnych w BGB (§ 421–431), odpowiedzialność solidarna architekta, statyka i wykonawcy budowlanego. Biorąc pod uwagę współpracę pomiędzy polskimi i niemieckimi firmami budowlanymi, przedstawiona tematyka ma znaczenie zarówno prawnoporównawcze, jak i praktyczne.
• Alicja Limburska „Aktualne zagadnienia intertemporalne związane z instytucją kary łącznej". W ostatnich latach mieliśmy do czynienia z wręcz bezprecedensową liczbą nowelizacji w zakresie podstaw orzekania kary łącznej. Taki stan rzeczy niewątpliwie powoduje trudności związane z koniecznością stosowania coraz to nowszych przepisów – nie jest to jednak jedyne wyzwanie. Uwadze częstokroć zdają się umykać zagadnienia intertemporalne nieodłącznie związane ze zmianą normatywną i wynikające z faktu, że w przypadku orzekania kary łącznej mamy obecnie do czynienia niemal zawsze ze swego rodzaju nakładaniem się kilku stanów prawnych. Sprawy nie ułatwia przy tym to, że rozwiązania zastosowane przez ustawodawcę prowadzą niejednokrotnie do wniosków nieoczywistych i skutkują ukształtowaniem sytuacji sprawcy w sposób chyba nie do końca zamierzony.
• dr Aleksandra Sikorska-Lewandowska „Granice swobody kształtowania treści umowy o pośrednictwo w obrocie nieruchomościami". W artykule zawarto rozważania dotyczące umowy o pośrednictwo w obrocie nieruchomościami, która jest umową nazwaną uregulowaną poza Kodeksem cywilnym, w ustawie z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (art. 180 ust. 3 GospNierU). Stroną takiej umowy jest zawsze pośrednik w obrocie nieruchomościami, będący profesjonalistą – przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą z zakresu pośrednictwa w obrocie nieruchomościami. Lakoniczna regulacja ustawowa tego typu umowy pozostawia stronom znaczną swobodę ukształtowania jej treści, toteż w artykule podjęto próbę zakreślenia granic tej swobody.

W Monitorze Prawniczym znajdziesz:

• Wnikliwe opracowania analizujące najistotniejsze zmiany w prawie.
• Fachowe opinie i analizy zagadnień problemowych.
• Przegląd najistotniejszego, nowego orzecznictwa.
• Aktualności z sal sądowych.
• Obszerne dodatki tematyczne.
• Odpowiedzi na pytania kierowane do redakcji.