Przegląd Podatkowy - Nr 7/2025 [411]

"Przegląd Podatkowy" nr 7/2025
Drodzy Czytelniczki i Czytelnicy, od 2026 r. mają wejść w życie istotne zmiany wynikające z projektu nowelizacji Ordynacji podatkowej, który zakłada m.in. zmianę zasad przedawnienia zobowiązań podatkowych, uproszczenie obowiązków związanych z raportowaniem schematów podatkowych oraz nowe rozwiązania procesowe. Głównym celem zmian jest poprawa relacji między podatnikami i organami podatkowymi, zwiększenie efektywności działania administracji skarbowej oraz doprecyzowanie przepisów, których stosowanie budzi wątpliwości. Jedną z najważniejszych zmian jest zastąpienie instytucji nieprzedawniania się zobowiązań podatkowych zabezpieczonych hipoteką lub zastawem skarbowym przesłanką przerwania biegu terminu przedawnienia. Po przerwaniu termin przedawnienia będzie biegł na nowo od dnia następującego po dniu dokonania wpisu hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego. Rozwiązanie to ma położyć kres problemom wynikającym z ugruntowanego orzecznictwa sądów administracyjnych, które po wyroku TK z 8.10.2013 r., SK 40/12, konsekwentnie negują konstytucyjność obecnie obowiązującego przepisu. Istotnym obszarem zmian jest raportowanie schematów podatkowych (MDR). Zmiany te, będące odpowiedzią na wyrok TS z 8.12.2022 r., C-694/20, oraz dyrektywę 2023/2226 (DAC8), szerzej omówimy w kolejnych numerach czasopisma.
Opublikowany przez Ministerstwo Finansów 28.03.2025 r. projekt UD196 zakłada również liczne usprawnienia procesowe, w tym możliwość zdalnego przesłuchania strony lub świadka w postępowaniu podatkowym, uproszczenie korygowania deklaracji z urzędu przez organ podatkowy (z podniesieniem limitu z 5000 do 10000 zł) oraz zniesienie wymogu składania wniosku o stwierdzenie nadpłaty w przypadku, gdy nadpłata wynika ze skorygowanej deklaracji. Nowelizacja wprowadza także możliwość umorzenia podatku jeszcze przed upływem terminu jego płatności, co ma szczególne znaczenie w przypadku podatków samorządowych. Ponadto umożliwia Ministrowi Finansów występowanie do NSA z wnioskiem o podjęcie uchwały abstrakcyjnej w sprawach podatkowych.
Artykuł pt. Projekt UD196: przegląd kluczowych zmian w Ordynacji podatkowej i ich skutki praktyczne omawia najważniejsze proponowane zmiany, koncentrując się w szczególności na tych, które dotyczą zawieszenia i przedłużenia biegu terminu przedawnienia zobowiązań oraz nowych zasad dotyczących nadpłat i zwrotów podatków. O ile propozycja zawiera pozytywne zmiany — takie jak uproszczenie procedur zwrotu i wprowadzenie zdalnych posiedzeń — o tyle zachowuje również przepisy krytykowane za umożliwianie nadużywania prawa przez organy podatkowe (w zakresie zawieszania biegu terminu przedawnienia wskutek instrumentalnego wszczynania postępowania karnego skarbowego). Autor argumentuje, że niektóre ze zmian mogą w rzeczywistości pogorszyć sytuację prawną podatników. Artykuł wskazuje na konieczność ponownego przemyślenia i uzupełnienia proponowanych zmian o realne gwarancje ochrony praw podatnika.
Wątpliwości w zakresie uznania niektórych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług sięgają w zasadzie roku 2004, kiedy to w polskim prawie podatkowym zafunkcjonowała nowa definicja podatnika VAT. Te wątpliwości dotyczyły wielu płaszczyzn, w szczególności prawidłowej implementacji samej definicji podatnika i działalności gospodarczej – co przełożyło się też na spory w zakresie uznania za podatników VAT syndyków, komorników, osób wykonujących prace na podstawie kontaktów menedżerskich, osób wykonujących wolne zawody czy członków zarządów spółek. Niektóre z tych wątpliwości zostały rozwiane na przestrzeni lat przez sądy administracyjne, niektóre przez Trybunał Sprawiedliwości albo też są wynikiem zmian w przepisach (trzeba zaznaczyć – nie tylko w zakresie VAT).
 
Spory dotyczyły też uznania za podatnika VAT osobę zbywającą działki gruntowe, będące w majątku prywatnym i niezwiązane z działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Tym tematem dość szybko zajął się TS, wydając 15.09.2011 r. wyrok C-180/10 i C-181/10, w którym wskazano kryteria, które należy brać pod uwagę przy zakwalifikowaniu danego podmiotu jako podatnika VAT. Mogłoby się więc wydawać, że problemy zbywców działek gruntowych i uznania ich za podatników VAT (lub też nie) powinny się zakończyć. Ale – jak pokazuje liczba sporów zawisłych przed sądami administracyjnymi – wskazane przez TS kryteria były inaczej rozumiane przez podatników, a inaczej przez organy podatkowe i sądy administracyjne. I zapewne ta „różnorodność” poglądów i interpretacji pojęcia podatnika w powiązaniu z kryteriami wskazywanymi w orzecznictwie TS doprowadziła WSA we Wrocławiu do zadania kolejnego pytania prejudycjalnego, w wyniku którego TS wydał 3.04.2025 r. wyrok C-213/24, E.T. przeciwko Dyrektorowi Izby Administracji Skarbowej we Wrocławiu. Po zapoznaniu się ze stanowiskiem TS nasuwa się dość oczywiste pytanie: czy ten wyrok rozwiąże definitywnie dotychczasowe wątpliwości i zakończy spory? Czy też może poja

Wydawnictwo: Wolters Kluwer Polska
Medium: Czasopismo papier
Rodzaj: Czasopisma prawnicze
Wersja publikacji: Czasopismo papier
Rok publikacji: 2025